«ارباب هرمز» تهرانپارس را آباد کرد

همشهری آنلاین - ثریا روزبهانی: ارباب هرمز آرش، زرتشتی و متولد محله خیرآباد شهر یزد بود، اما از نوجوانی در هندوستان سکونت داشت و  در کارخانه یخ سازی‌مشغول به کار بود.او 2پسر به نام‌های رویین‌تن و تهمتن و 3دختر به نام‌های دلنواز، زرین و یاسمین داشت. هرمز، بعد از بازگشت به ایران باغ مجیدآباد و عمارت مجللی در شرق تهران از«بی بی‌عظیمه» همسر «امیر افخم بختیاری»، رئیس قشون مظفرالدین شاه  که  در آن زمان در زندان محبوس بود، خرید. هرمز آرش این املاک را در 2مرحله به نام خود و همسرش «پری آگاهی» خرید.آن زمان این عمارت تاریخی به دلیل آب و هوای مناسب این محدوده از پایتخت برای کشاورزی، در فضایی پر از درختان انار قرار گرفته و سرآمد همه انارستان‌های معروف تهران بود.

قصه‌های خواندنی تهران را اینجا بخوانید

ارباب هرمز که رویای شهرسازی داشت، تصمیم گرفت با همکاری دوستانش مانند ارباب وفادار تفتی، ارباب دینیار مرزبان، ارباب مهربان، ارباب جمشید و ارباب رستم گیو، این محدوده را آباد کند. به همین خاطر  از مهندسان فرانسوی خواست تا شهرک مدرنی را طراحی کنند. آنها نام پروژه را تهران‌ ـ پاریس گذاشتند. نقشه اصلی شامل۴ فلکه و خیابان‌بندی‌های منظم بود که  برای دسترسی آسان هرکدام شماره داشتند. با پایان ساخت و ساز در این شهرک، کم‌کم  علاوه بر تهرانی‌ها دیپلمات‌های خارجی به‌خصوص مستشاران آمریکایی جذب این شهرک مدرن شدند و  زندگی در منازل و آپارتمان‌های این محدوده آغاز شد.حتی مدتی، مجیدآباد به محله آمریکایی‌ها معروف شد، اما در دهه ۴۰  شهرداری تهران نام تهرانپارس را برای آن منطقه انتخاب کرد.

ارباب هرمز برای‌ آباد شدن و ایجاد امکانات عمومی تهرانپارس تلاش‌های بساری انجام داد و  هریک از اماکن و گذرهایی را که بدون کمک دولت و با هزینه خودش ساخته بود به نام بستگان و دوستان خود نامگذاری کرد. بیمارستان بانوان آرش، مسجد بهار، مدرسه‌راهنمایی هرمز آرش، دبیرستان پری آگاهی، کمک به ساخت مجموعه فرهنگی هنری مارکار، اهدای چندین هکتار از زمین‌های مجیدآباد به سازمان هلال‌احمر، ساخت خیابان تیرانداز، ساخت فلکه‌اول تا چهارم و نامگذاری آنها به نام‌های هرمز، تفتی، رویین تن(اشراق) و وفادار از جمله اقدامات هرمز به شمار می‌رود. همچنین میدان استخر امروزی در بخش شرقی باغ اناری قرار داشت که هرمز در این محدوده استخری برای ذخیره آب مصرفی ساخته بود که آب قنات از آن تصفیه و وارد لوله‌ها می‌شد. شب‌ها نیز مردم محله برای تفریحات خانوادگی از آن استفاده می‌کردند. بعدها اداره مالیات و دارایی آن استخر، تفریحگاه و زمین‌های اطراف آن را به ازای مالیات‌های پرداخت نشده ارباب هرمز تصاحب کرد و در نهایت شهرک مسکونی دارایی در آن ساخته شد. از سوی دیگر قسمتی از باغ اناری نیز برای ساخت شهرک فرهنگیان به آموزش و پرورش داده شد.

ارباب هرمز در سال‌های پایانی زندگیش در طبقه بالای عمارت زندگی می‌کرد و طبقه پایین به پذیرایی و اسکان مباشران اختصاص داشت. او ۸ شهریور ۱۳۵۱به دلیل بیماری قند درگذشت و در کنار پسرش در گورستان قصر فیروزه به خاک سپرده شد. همچنین بازماندگانش باغ اناری را رها و به خارج از ایران مهاجرت کردند. بعدها باغ اناری به «‌پارک پلیس» تبدیل شد.